Dorien Staal heeft een directiefunctie bij Dura Vermeer en zet zich dagelijks in voor de verduurzaming van de bouwsector. Wat veel mensen echter niet weten, is dat Dorien leeft met een visuele beperking. Terwijl haar zicht langzaam achteruitging, bleef zij haar werk doen, vaak door zelf creatieve oplossingen te bedenken. Maar uiteindelijk merkte ze dat toegankelijkheid op de werkvloer echt begint met het durven voeren van het moedige gesprek.

Beeld: © Ministerie van VWS / Joni Israeli

“Vroeger kon ik nog 70% zien met lenzen,” vertelt ze. “Maar toen kwam er een moment dat het mij te veel moeite kostte om in het donker auto te rijden. Met de drukke en mobiele baan die ik had in de bouw werd dat behoorlijk ingewikkeld. Het kostte mij allemaal te veel energie. Naar mijn werk rijden was al een enorme inspanning op zich.”

In het Financieel Dagblad las Dorien een interview met Margot Scheltema, een topvrouw die sprak over haar oogaandoening. “Na het lezen heb ik contact gezocht met Margot. Zij gaf mij een belangrijk inzicht: ‘het gaat er niet om hoe je naar je werk komt. Jij wordt beoordeeld op wat je op je werk doet, en dat wordt niet anders’. Het was heel waardevol om een ervaringsdeskundige te spreken in deze fase.”

“Een van de ‘hobbels’ die ik moest nemen, was om te besluiten geen auto meer te rijden in het donker. En om mij te laten rijden door een student. In het begin liet ik mij om de hoek afzetten. Ik wilde geen oordelen en zat niet te wachten op vragen”, vertelt Dorien.

De stap naar openheid was niet vanzelfsprekend, merkte Dorien. “Wat als mensen mij anders gaan zien? Wat betekent dit voor mijn carrière? Word ik nog serieus genomen? In beginsel heb ik daar weinig over gedeeld, toen ik dat wel ging doen, merkte ik dat het lucht gaf.”

Sindsdien probeert Dorien het gesprek over toegankelijkheid open te houden. “Ik geef aan wat ik nodig heb, zoals het vooraf ontvangen van de dia’s van een presentatie of een plek dicht bij het scherm, met mijn rug naar het raam,” vertelt ze. “Vroeger kostte dat me enorm veel energie. Ik was vooral bezig met mij aan te passen. Bijvoorbeeld door als eerste in een vergadering te zijn, zodat ik de plek dichtbij het scherm kon bemachtigen. Ik durfde niet te zeggen waarom.” Nu ze haar situatie open deelt, merken collega’s het op en wordt er actief rekening met haar gehouden. En wat Margot zei, dat klopt, ze wordt beoordeeld op haar werk en niet op haar zicht.

Volgens Carin Hoorn, directeur van de Oogvereniging, is dit herkenbaar. “Veel mensen met een visuele beperking delen hun worsteling niet met anderen, uit angst voor stigmatisering of verlies van kansen. Maar als je als werkgever weet wat er speelt, kun je vaak veel betekenen.” De Oogvereniging biedt via de Ooglijn een luisterend oor voor mensen die hiermee te maken hebben. Ook biedt de Oogvereniging samen met andere
partners ondersteuning met het landelijke informatie- en adviespunt ‘Zichtbaar in Werk’ aan werknemers, werkgevers en arbeidsbemiddelaars. Denk bijvoorbeeld aan ict- of hulpmiddelen onderzoek en persoonlijke begeleiding.

Er is een enorm arbeidspotentieel dat nog onbenut blijft. Slechts 30% van de mensen met een visuele beperking werkt betaald, terwijl er in de bouw honderden vacatures openstaan.

Toch blijft het voeren van dat eerste gesprek spannend. “Je hoopt dat het veilig is om je kwetsbaar op te stellen. Als dat niet zo blijkt te zijn, dan is het misschien niet de plek waar je wilt werken,” zegt Dorien eerlijk. Tegelijk beseft ze dat niet iedereen die keuzevrijheid heeft. Juist daarom is het cruciaal dat werkgevers actief het sociale klimaat creëren voor openheid.

Dura Vermeer kijkt breder dan alleen toegankelijkheid. Ze vinden het belangrijk dat iedereen zich welkom voelt. “We delen verhalen, ook over ouderschap, achtergrond of geaardheid. Iedereen heeft iets waardoor je je net even anders voelt dan ‘de groep’. Binnen ons leiderschapsprogramma is het voeren van het moedige gesprek, zoals wij dat noemen, een belangrijk onderdeel."

Tips van Dorien en Carin voor een toegankelijke werkomgeving
Doriens tip aan werknemers: “Voer het moedige gesprek. Zoek anderen die hetzelfde hebben meegemaakt. Vraag hulp.” Aan werkgevers: “Als iemand zich openstelt, weet dan dat daar al een lang proces aan voorafging. Ontvang het warm en wees ondersteunend.” Tip van Carin Hoorn: “Er is meer arbeidspotentieel dan veel werkgevers beseffen. Met wat aanpassingen kun je een wereld van verschil maken voor iemand én voor je organisatie.” Toegankelijkheid begint met erkenning, erkenning die kan ontstaan als je de moed vindt om open te zijn.