Dierenparken zouden voor iedereen een zorgeloos dagje uit moeten zijn. Daarom hebben verschillende partijen op 14 oktober hun handtekening gezet onder het inclusiepact Dierentuinen. Dit pact richt zich op het verbeteren van de toegankelijkheid van dierenparken voor mensen met een fysieke beperking.
Beeld: © EMMA/ Patrick van Hurk
Het inclusiepact werd ondertekend op een toepasselijke locatie: midden in DierenPark Amersfoort. Belanghebbenden kwamen deze middag samen om te luisteren naar de verhalen van ervaringsdeskundigen, inspiratie op te doen en uiteraard om het pact te ondertekenen. Dit deden ze niet gewoon met een handtekening, maar met een pootafdruk. Het pact werd ondertekend door initiatiefnemer Joint Projects, de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de Stichting Toegankelijke Recreatie en dertien Nederlandse dierentuinen.
De weg naar echte inclusiviteit draait om leren, testen en verbeteren
Opening: Leren in de praktijk
De middag werd geopend door Astrid Wassenaar, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Dierentuinen en directeur van DierenPark Amersfoort. “De weg naar echte inclusiviteit draait om leren, testen en verbeteren”, vertelt zij. “Niet vanachter een bureau, maar in de praktijk.” Daarom werken de aangesloten dierentuinen samen met ‘rebellen’: een groep getrainde ervaringsdeskundigen met een fysieke en/of visuele beperking. Zij bezoeken samen dierenparken en geven een evaluatie van de hele klantreis op basis van toegankelijkheid: vanaf het online tickets kopen tot de weg terug naar huis.
De leeuw op wielen
Rebel Gerja Bijker deelde in haar presentatie genaamd ‘de leeuw op wielen’ haar ervaringen tijdens een bezoek aan Wildlands, waarbij duidelijk werd hoe ogenschijnlijk kleine dingen het bezoek kunnen beïnvloeden. Zo stuitte zij meerdere keren op balken bij de dierenverblijven die voor iemand in een rolstoel precies op ooghoogte zitten. Positief zijn de informatiebordjes op ooghoogte. “Dit soort kleine aanpassingen maken dat je je welkom voelt”, vertelt Gerja.
Ook rebel Patricia Vianen lichtte haar ervaringen toe. Patricia is blind en merkte bij een bezoek aan de Apenheul en Aqua Zoo hoe belangrijk het is om dieren niet alleen te laten zien, maar ook te laten horen, voelen en zelfs ruiken. Zo kunnen bezoekers bij de Apenheul de nagemaakte hoofden van twee verschillende orang-oetans voelen. En bij Aqua Zoo hangen er QR-codes waarmee je informatie kan laten voorlezen. Aanpassingen die niet alleen voor haar, maar eigenlijk voor alle bezoekers een waardevolle toevoeging zijn.
Beeld: © EMMA/ Patrick van Hurk
Patricia Vianen (links) en Gerja Bijker (rechts)
Directeuren delen inzichten
Verschillende directeuren van deelnemende dierentuinen vertelden over hun ervaringen en wat zij tot nu toe hebben geleerd van deelname aan het inclusiepact. Rens Willemsen, parkmanager van Beekse Bergen, vertelt over de eerste changing place van Nederland, die in zijn park geopend is. Dat is een liggende toiletvoorziening met onder andere een tillift en een volwassenbrancard. Hierdoor kunnen bezoekers die voorheen tussendoor naar huis moesten om gebruik te maken van een toilet, nu genieten van een volledige dag in het dierenpark.
Jeroen Loomeijer van Aqua Zoo benadrukte ook het inspirerende effect van het pact. Dierentuinen kunnen niet alleen van elkaar leren, maar ook andere sectoren inspireren. “Er is veel creativiteit in deze sector; laten we die inzetten voor toegankelijkheid.”
Het VN-verdrag Handicap gaat over gelijkwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving, en daar hoort recreatie ook bij
Verder dan de basis
De initiatiefnemer van het inclusiepact Dierentuinen is Karin Stiksma, met haar organisatie Joint Projects. Zij merkte op dat wanneer het gesprek over inclusie gaat, het vooral draait om levensdomeinen zoals het recht op zelfstandig wonen, onderwijs en werk. “Maar het VN-verdrag Handicap gaat over zoveel meer dan dat,” vertelt Karin. “Het gaat over gelijkwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving. En daar hoort recreatie ook bij.”
Komend anderhalf jaar doen alle dierentuinen mee aan een traject van zes maanden. Dit traject bestaat uit kennissessies, trainingen, bezoeken van de rebellen, evaluaties en het ontwikkelen van een maatschappelijke kosten-batenanalyse. Astrid Wassenaar van DierenPark Amersfoort staat aan het begin van dit traject en kijkt uit naar de bezoeken van de rebellen: “Ik ben het meest benieuwd naar de reacties op ons dierenpark zoals die nu is, dus we wachten het spontane bezoek van de rebellen af. Daarna wil ik heel graag horen wat er beter kan.”