Wat doe je als iemand niet bij de bovenste kledingrekken in de winkel kan? Is jouw sportclub toegankelijk voor iedereen? En hoe weet je of een gebouw rolstoeltoegankelijk is? Iedereen komt weleens een ontoegankelijke situatie tegen. Je kunt zelf drempels verlagen door het gesprek aan te gaan. Begin met het stellen van een vraagje!
Zjos Dekker is cabaretier en heeft autisme. Zij gaat voor Vraagje?! de straat op en laat zien hoe makkelijk het is om het gesprek over toegankelijkheid te starten met een vraagje.
Beeld: © Ministerie van VWS
Hoe ziet een toegankelijke toekomst eruit?
Hoe kunnen we technologie gebruiken om onze samenleving toegankelijker te maken? En wat kan jij doen om bij te dragen aan toegankelijkheid? Zjos ging langs op de Dutch Design Week en stelde daar de mensen een vraagje over toegankelijkheid.
1
00:00:00,640 --> 00:00:02,640
Hoe ziet een toegankelijke toekomst eruit?
2
00:00:02,760 --> 00:00:06,400
Mijn naam is Zjos Dekker en vandaag stel ik
mensen een vraagje over toegankelijkheid...
3
00:00:06,520 --> 00:00:07,880
hier op de Dutch Design Week.
4
00:00:08,000 --> 00:00:08,600
Kom mee!
5
00:00:11,160 --> 00:00:13,880
Sorry, ik moet aan deze kant staan
vanwege de zon, want anders...
6
00:00:14,000 --> 00:00:16,400
Ik heb autisme, dus ik kan
niet zo goed tegen prikkels.
7
00:00:16,520 --> 00:00:18,200
Waar denkt u aan bij toegankelijkheid?
8
00:00:18,320 --> 00:00:19,480
Lage drempels.
9
00:00:19,600 --> 00:00:23,320
Ik heb zelf geen beperking die mij
beperkt om ergens te komen, dus dan...
10
00:00:23,440 --> 00:00:27,000
is het misschien heel egoïstisch, maar
dan denk je daar minder snel over na.
11
00:00:27,120 --> 00:00:28,520
Ik heb veel met toegankelijkheid te maken.
12
00:00:28,640 --> 00:00:31,160
Ik raak snel overprikkeld
door mijn autisme, dus...
13
00:00:31,280 --> 00:00:33,840
dit is een noise cancelling
koptelefoon waar ik veel aan heb.
14
00:00:33,960 --> 00:00:35,640
Het houdt veel geluiden buiten.
15
00:00:37,400 --> 00:00:39,880
Wat voor iets zou jij kunnen
bedenken voor toegankelijkheid?
16
00:00:40,000 --> 00:00:41,880
Iemand met een drone omhoog heffen.
17
00:00:42,000 --> 00:00:45,880
Een rolstoel als hovercraft, die
gewoon over alle hobbels heen glijdt.
18
00:00:46,000 --> 00:00:48,040
Ja, meer robots inderdaad of aliens.
19
00:00:48,160 --> 00:00:49,720
Ik denk dat het vooral in mensen zit.
20
00:00:49,840 --> 00:00:53,280
Dat het niet zozeer in de machines zit,
maar in hoe wij met elkaar omgaan.
21
00:00:53,400 --> 00:00:56,320
Laatst; ik zag die vrouw daar al
heel lang staan en ik had niks te doen...
22
00:00:56,440 --> 00:00:59,040
dus ik vroeg ook: Mevrouw, heeft u hulp
nodig, kan ik u ergens mee helpen?
23
00:00:59,160 --> 00:01:01,320
En ze zei: Ja...
Ik kan gewoon niet naar binnen.
24
00:01:01,440 --> 00:01:02,560
Toen zei ik: Oh ja, dat is vervelend.
25
00:01:02,680 --> 00:01:06,960
Toen zag ik later toen ik wegging ook dat bord dat het
dus niet toegankelijk is voor mensen met een rolstoel.
26
00:01:07,080 --> 00:01:10,200
Maar wat jij hebt gedaan is eigenlijk
waar heel deze campagne om draait...
27
00:01:10,320 --> 00:01:11,520
en dat is een vraagje stellen.
28
00:01:11,640 --> 00:01:13,520
Wij hebben met Vraagje?!
hier ook onze eigen stand...
29
00:01:13,640 --> 00:01:16,520
en ik ga mensen een aantal stellingen
voorleggen over toegankelijkheid.
30
00:01:16,640 --> 00:01:19,880
Je ziet een man met een blindenstok
en je denkt dat hij de weg kwijt is...
31
00:01:20,000 --> 00:01:20,720
wat doe je?
32
00:01:20,840 --> 00:01:22,880
Ik zou vragen of hij hulp nodig heeft, denk ik.
33
00:01:23,000 --> 00:01:25,320
Aanspreken, vragen waar hij
heen gaat, of hij iets nodig heeft...
34
00:01:25,440 --> 00:01:26,920
of ik ergens bij kan helpen.
35
00:01:27,040 --> 00:01:29,280
Je collega is heel snel overprikkeld...
36
00:01:29,400 --> 00:01:31,360
je werkplek is niet echt toegankelijk...
37
00:01:31,520 --> 00:01:33,680
wat zou je doen om je collega te kunnen helpen?
38
00:01:34,080 --> 00:01:36,760
Weer vragen, je moet het
gewoon altijd vragen en ook...
39
00:01:36,880 --> 00:01:39,840
zonder grenzen over te gaan, toch
vragen waar de behoeftes liggen.
40
00:01:39,960 --> 00:01:40,920
Ja, je kunt het altijd even vragen...
41
00:01:41,040 --> 00:01:42,520
of je iemand kan helpen.
42
00:01:42,640 --> 00:01:44,320
Dat is eigenlijk het
perfecte antwoord op alles.
43
00:01:44,440 --> 00:01:46,840
Gewoon even vragen.
- Ja, eigenlijk wel.
Hoe toegankelijk is een winkelcentrum?
Zijn er ontprikkelruimtes in winkelcentra? En wat doe je als je ziet dat iemand niet goed bij het pinapparaat kan? Zjos ging langs in een winkelcentrum en stelde de mensen daar een vraagje over toegankelijkheid.
Past een rolstoel eigenlijk wel in een pashokje?
Mijn naam is Zjos Dekker en vandaag ga ik mensen een
vraagje stellen over toegankelijkheid tijdens het winkelen.
Als je in een rolstoel zit,
kun je dan overal naar binnen?
Nee, maar het zou wel moeten.
Ik denk wel dat de winkels misschien
er iets aan kunnen doen met...
stukjes waar je op kan rijden
met de rolstoel bijvoorbeeld...
of dat er een lift is.
In principe zou het niet heel erg moeilijk moeten
zijn om een winkel toegankelijk te maken...
voor iedereen.
Heb jij zelf ook wel eens hulp nodig?
Ja, want ik heb ook autisme...
en daardoor heb ik heel veel
prikkels die binnenkomen dagelijks.
Het felle licht.
En als het galmt.
Heel vaak raak ik dan ook in een sleur en
dan weet ik ook soms niet wat ik moet doen.
Wat maakt voor jou het winkelen
soms minder toegankelijk?
Onder andere hoge rekken,
dingen waar je niet altijd bij kan en...
pinautomaten waarop je niet altijd
kan zien wat je aan het pinnen bent...
of dat je een code goed intoetst.
Ik heb dus een BAHA.
Dat is een botverankerd hoorapparaat.
Ik ben geboren met maar één oor, maar
daarmee kan ik dus wel een klein beetje...
richtingsgeluid horen.
Zijn er ook oplossingen waarvan je denkt; eigenlijk
zouden ze dat ook in een winkelcentrum moeten hebben.
Ja, ik denk een ontprikkelruimte.
Dat je gewoon rustig kan zitten.
Alles sowieso een stukje groter maken,
overal gewoon goede liften.
Precies hierzo waar we nu staan is er wel een
klein beetje dat je vermindering hebt door...
bakstenen en reliëf.
Dat is wat ruwer...
maakt galm dus minder.
En zijn er dingen die mensen kunnen doen
om het voor jou wat toegankelijker te maken?
Met face-to-face gesprekken
wat minder hand voor je mond.
Dus gewoon goed aankijken en goed articuleren?
Ja.
Ja, zo simpel kan het zijn.
En heb je ook wel eens dat iemand
uit het niets z’n hulp aanbiedt?
Soms.
Meestal niet.
Maar ik ben ook zeker niet
verlegen om dat te vragen en...
ik heb eigenlijk nooit een ‘nee’ gehoord daarop.
Altijd eerst vragen.
Altijd eerst vragen of ik ergens mee kan helpen.
Ze kunnen altijd zeggen ‘nee’
als ze het niet willen of als ze zelf...
heel erg bereid zijn om het te doen.
Prima, maar je kan het altijd even vragen.
Hoe ziet een toegankelijke sportwereld eruit?
Hoe hard gaat een para-alpineskiër? En heeft een sportrolstoel dezelfde wielen als een normale rolstoel? Zjos ging langs op sportcentrum Papendal en stelde de sporters daar een vraagje over toegankelijkheid.
Welke hordes moeten sporters
overwinnen om toegankelijk te sporten?
Mijn naam is Zjos Dekker en vandaag stel ik
sporters een vraagje over toegankelijkheid.
Mag ik jou een vraagje stellen?
- Zeker!
Hoe heet je?
- Ik ben Tijn.
En tijn, welke sport beoefen jij?
- Ik doe aan zitskiën.
Ik doe judo.
100 meter sprint.
Ik doe badminton hier op Papendal.
Rolstoelbasketbal.
Ik heb eigenlijk altijd gesport
met m’n prothese aan.
Ik heb altijd in een valide hockeyteam
gezeten en ik heb getennist.
En op een gegeven moment ben ik in
aanraking gekomen met para-alpineskiën.
En daarbij doe ik mijn
prothese uit en ski ik op één been.
In de afdaling kun je tot wel
120 kilometer per uur gaan.
Draag je dan ook een helm?
- Ja, zeker.
Is er ook een paralympische vorm van judo?
Ja, blind volgens mij.
En binnen hoeveel seconde denk
je dat je mij op de grond krijgt?
Eh... Vijf?
Oke, oke!
Twee... Één... Go!
Ik zou niet zeggen; zoek een andere
sport, maar zoek een coach.
Met wat voor soort beperkingen
zou ik kunnen handboogschieten?
Oeh, eigenlijk best wel veel.
Als je een arm mist kan je nog steeds schieten.
Als je je benen mist kan je schieten.
Ik heb ook ADHD, dus toen moest
ik eigenlijk altijd wat doen en...
zo ben ik heel veel gaan sporten eigenlijk.
Ik kan gewoon heel veel
energie kwijt daardoor en dan...
kan ik me op andere dingen ook weer
wat beter focussen omdat ik wat rustiger ben.
Ik heb zelf ook een rolstoel,
dus die haal ik er even bij.
Dat noemen we een wheelie!
In mijn sportstoel heb ik schuine wielen staan.
Dan kan je makkelijk sneller draaien en alles.
De voorwielen zijn echt niet zo groot,
ook niet bij m’n gewone rolstoel.
Dus hoe groot schat jij de kans dat ik in deze
rolstoel een Paralympisch team ga halen?
Je gaat niet eens een nationaal team halen.
Weg jij!
Ik kan de snelheid bepalen die ik wil.
En dat heb ik vroeger als
kind niet gehad in het rennen.
En als ik mijn prothese af doe tijdens het skiën dan ga ik harder dan 90% van de mensen die daar ook op de berg staan.
Ja en dat is voor mij gewoon een
ultiem gevoel van vrijheid.
Wat is je sportieve droom in de toekomst?
De Olympische Spelen in Los Angeles.
Spelen op de Paralympische Spelen.
Medaille op de Olympische Spelen.
Ja, goud op de Spelen natuurlijk.
Paralympische Spelen?
- Ja, voor mij wel. Zeker.
Een sport hoeft niet te beginnen met
een Olypische of Paralympische droom.
Ik denk dat het heel erg belangrijk is
dat je een sport kiest die je leuk vindt...
en daarin doorgroeit en dan...
uiteindelijk vindt je wel iets
waar je talent in hebt en...
dan kan je eventueel doorgroeien.
Het is zowel gezond voor je
fysiek als voor je mentaal...
en dat is gewoon allebei heel belangrijk.
Blijf er plezier in hebben.
Dat is het belangrijkste.
Vraagje met Fabian Franciscus
Eerder dit jaar gingen we op verschillende plekken het gesprek aan over toegankelijkheid met Fabian Franciscus. Bekijk de vier video’s hier.